Rahim reageert op een artikel dat ik schreef over de zuidas: ‘daar waar geld en schuldgevoel elkaar ontmoeten’. Hij vraagt of ik ‘de zakat’ ken. Nee. Sterker, Rahim ken ik ook niet. Maar, hij maakt me nieuwsgierig en dus stel ik voor elkaar te ontmoeten. Wat mij betreft in een Moskee naar zijn keuze. Vandaag was die dag: we treffen elkaar in de El Feth Moskee, Bergen op Zoom.

Met alleen katholieke opvoeding, om vervolgens in m’n puberteit het geloof te laten voor wat het is, kan ik niet zeggen dat ik grossier in religieuzerie. Ik weet praktisch niets. Rahim vertelt me dat hij de Islam niet zozeer ziet als religie, maar als levenswijze. Hij legt me betrokken de basis uit. Ik leer over de Islam aan de hand van haar ‘vijf zuilen’: 1) de getuigenis (er is geen God behalve Allah en Mohammed is zijn boodschapper), 2) het gebed (5x per dag op vooraf bepaalde tijden), 3) de zakat (armenbelasting), 4) het vasten in de maand Ramadan (9e maand van het Islamitisch kalender) en 5) de hadj (de bedevaart naar Mekka, als dit fysiek en financieel mogelijk is). 

Mijn bijzondere interesse gaat uit naar de zakat, de derde, middelste zuil. Rahim vertelt: deze zuil gaat over eerlijk delen. Het uitgangspunt is dat het geld wat je hebt niet van jou is, maar van God. Hij ziet toe dat de armen door de rijkeren geholpen worden. De zakat verplicht je om 2,5% van je vermogen weg te geven aan behoeftigen. Elk jaar opnieuw. Het doet mij een beetje denken aan vermogensbelasting, maar er zijn wezenlijke verschillen. De vrijstelling (nisab) ligt beduidend lager: als je meer dan de waarde van 85 gram goud bezit (nu circa € 4.500,-) ben je verplicht zakat te betalen. Daarnaast is het niet de overheid die bepaalt waar het geld naar toe gaat, maar bepaal je dat zelf. Wel zijn er regels: je mag niet aan je partner of aan je moskee doneren, maar je mag wél prioriteit geven aan armen binnen jouw familie of gemeenschap. De onderligger is kraakhelder: deel je rijkdom met degene die het minder getroffen hebben, vanuit een diepgeworteld gevoel van rechtvaardigheid. Op deze manier gaan er elk jaar miljarden naar arme mensen. 

Rahim vertelt over een recent opgerichte organisatie: het Nationaal Zakat Fonds. Deze stichting ondersteunt vele behoeftigen in Nederland met het zakat. Het doet me denken aan het extreem effectieve goede doel GiveDirectly die arme mensen in Afrika onvoorwaardelijk geld geeft. GiveDirectly is daarmee al jarenlang dé benchmark in filantropische effectiviteit. 

De denkoefening waarmee ik ons gesprek verlaat: stel dat jouw geld niet van jou ís, maar dat je er jaarlijks desondanks 97,5% van mag houden. De 2,5% gaat vanzelfsprekend naar de allerarmsten, die niet zo fortuinlijk zijn als dat jij bent. Hoe zou de wereld dan zijn?

Rahim, bedankt.